Դեռևս դպրոցական տարիներից ունեի սուր անհամաձայնություն հանրակրթական դպրոցներում տիրող մթնոլորտի, դրվածքների, ուսուցիչ-սովորող հարաբերությունների հետ։ Հատկապես ուսուցիչների կողմից խրախուսվող և հաճախ հրահրվող ծաղրը, սովորողներին 《գերազանցիկների և ծույլերի》 բաժանելը, կանխակալ գնահատումը, երեխաների համար ոչ բնական միջավայրի ստեղծումը, որտեղ սովորողը պարտավոր է 40 րոպե անշարժ նստել, ինչը անսահման էներգիայով լի, հետաքրքրասեր և հետազոտող երեխայի համար բացարձակ բնական չէ։ Արդեն ուսանող տարիներին սկսեցի հետաքրքրվել Մարիա Մոնտեսսորիի դասավանդման մեթոդներով։ Դրանք իմ աշխարհայացքին, նորմալի և աննորմալի մասին պատկերացումներին առավել մոտ թվացին։ Սկսեցի 《փնտրել》դպրոց, որն այդ արժեքների կրողն է, որը ոչ միայն անվանմամբ, կամ նկարագրությամբ է համապատասխանում այդ արժեքներին, այլ նաև ներածությամբ։ Այդ դպրոցը ինձ համար Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրն էր, որն էլ հետագայում առանց վարանելու ընտրեցի, որպես իմ երեխաների կրթօջախ։ Ծանոթանալով Սելեստեն Ֆրենեի մանկավարժական ինվարիանտներին, կարող եմ ասել, որ դրանք լիովին համապատասխանում են իմ պատկերացումներին, և իսկապես, այլ տարբերակ լինել չի կարող։ Դրանք լրիվ բնական, արդար և օրգանիկ են։ Այն փոքրիկ վերապահումները, որ կարող են առաջանալ ինվարիանտների անվանումները կարդալիս, տրված են ինվարիանտների նկարագրություններում ևս։ Օրինակ, 5-րդ ինվարիանտն ասում է《Ոչ ոք չի սիրում ըստ հրամանի շարք կանգնել, որովհետև դա նշանակում է կրավորաբար ուրիշի հրամանին ենթարկվել》։ Ինվարիանտի նկարագրության մեջ բերվում են բնական բացառություններ, որոնց մասին կարելի է մտածել, երբ կարդում ես ինվարիանտի անվանումը 《Կան խաղեր կամ կոլեկտիվ պարապմունքներ, օրինակ` սպրոտային, երբ այդպիսի հրամանը ընկալվում է որպես անհրաժեշտ պայման և ոչ մի խնդիր չի առաջացնում…..》։ Ինքս ժամանակակից մանկավարժության ինվարիանտները բնականոն և անվիճելի համարելով, օգտվում եմ դրանցից, քանի որ դրանք իմ էության և աշխարհայացքի անբաժան մասն են։
Դպիր. Մանկավարժական ինվարիանտներ